پدیدار شدن فرقه‌های نوظهور در جامعه

 

 

نویسنده : مهری رفعتی

 

جامعه همواره با معضلات و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند که این امر گاهی اوقات باری را بر دوش آن گذاشته و موجب ایجاد نوعی تنش یا تضاد در آن می شود. چند سالی است که بحث پدیدار شدن فرق نوظهور در جامعه و مسائل مربوط به آن در حوزه اجتماعی ذهن کارشناسان این حوزه را به خود مشغول ساخت چراکه فرق همواره سطح تازه ای از ارتباطات فردی و گروهی را با پیچیدگی هایی روبرو می سازند.

فرقه گرایی مسئله تازه‌ای نیست و در همه برهه‌های زمانی و ادوار تاریخی نیز وجود داشته و همچنان هم به مسیر خود ادامه می‌دهد و ممکن است در هر دوره‌ای از زندگی اجتماعی، افرادی پدیدار شوند که لیدرهای برای تغییر ساختار جامعه باشند. اما قاعدتأ وجود افکار منفی در آنها موجب می شود تا به سمت فرق نوظهور و ایجاد روندی غیر طبیعی دست زده که در این صورت امکان دارد ساختار اجتماعی را با تنش روبرو سازند حتی اگر افراد گرایش یافته به آن محدود باشد اما همین امر از نظر کارشناسان اجتماعی به نوعی تضاد فکری تبدیل خواهد شد و می تواند افراد را در مسیر نادرست قرار دهد و مشکلات پیچیده‌ای را برای آن‌ها به وجود آورد.

فرقه گرایی و پدیدار شدن فرق نوظهور مبحث مهمی در جامعه بوده از این حیث در گزارش امروز سعی داریم تا ابعاد آن را مورد بررسی قرار دهیم و در ادامه به برخی از معضلات پیچیده‌ی این امر در زندگی فردی و اجتماعی اشاره کنیم.

فرقه گرایی و کاهش اعتقاد عمومی

بر هیچ کس پوشیده نیست که گرایش به فرق متعدد می تواند مسیر زندگی افراد را عوض نموده و با معضلات پیچیده روبرو سازد چراکه بسیاری از این فرق بر اساس افکار و عقاید درستی بنیان گذاری نشده و در صورت جذب فرد در آن  وی را به وادی تازه ای برده و به نوعی افکار و اعتقاد او را سرقت می نماید و در تسخیر خود قرار می دهد.

معمولأ این فرق از رنگ و لعاب بسیار مطلوب برخوردار هستند و با ایجاد روند ارتباطی قوی و مستحکم با هواداران خود ذهن و روح آنها را مورد هدف قرار می دهند. در این بین با القاء تفکرات بعضأ نادرست این فرق به پیروان خود، در دیدگاه روان پزشکی نوعی شستشوی مغزی صورت می پذیرد و ذهن مخاطبان آنها آرام آرام آماده پذیرش عقاید مد نظر می شود به نحوی که خوراک فکری خود را از فرقه دریافت می نمایند و بدون چون و چرایی تفکرات آنها را می پذیرند.

در اینجا فرد آمادگی لازم را برای خروج از زندگی جمعی دارد و به انزوا فرقه گرایی رفته چراکه حال دارای اعتماد به نفس کاذب بوده و خود را برتر از سایر افراد جامعه می بیند که در این صورت دیگر حاضر به زندگی جمعی و ارتباطات برون فرقه ای نیست. لیدرهای اصلی فرق معمولأ با همین رویه بر روی ذهن و اعتقاد افراد نفوذ می نمایند تا با تسخیر آن و القاء این مسئله که "شما برگزیده هستید" به هواداران خود مالکیت فکری و اعتقادات عمومی هر فرد را برای خود اختصاصی نموده و خوراک فکری مد نظر را برای رسیدن به مقاصد و یا اهداف این فرق در ذهن آنها بارگذاری می نمایند.

اگرچه گذر از ذهن و اعتقادات هر فرد کار چندان ساده ای نیست اما این فرق برای انجام این کار راهی طولانی را طی نموده و در صورت افزایش هواداران اعتقادات مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و... را که جنبه عمومی دارد برای خود بومی سازی نموده و زمینه ساز بروز معضلات تازه ای در جامعه می شوند.

فرقه گرایی در مسیر معضلات پیچیده اجتماعی

مبحث گرایش به فرق مختلف آنقدر از اهمیت برخوردار است که همه بخش های جامعه و نهادهای زیربط با این مسئله به نوعی درگیر هستند. در واقع به وضوح می توان گفت که هرچه تعداد فرق در جامعه گسترش یابد ما روز به روز به سمت دین گریزی، معضلات اجتماعی، وجود جرایم سازمان یافته از اعتصاب، اعتراض، تأمین منابع مالی با راهکارهای خلاف عرف و شرق گرفته تا مشکلات ضد امنیتی و... نزدیک تر می شویم.

چراکه وجود این فرق و جلسات محفلی آنها با پیروان خود با رنگ و لعاب های زیبا و القاء تفکرات، نوعی از روابط مستحکم بین آنها را پدیدار ساخته و در این صورت افراد وابسته از سوی آنها ساماندهی شده که ممکن است مقاصد شومی را در ذهن داشته باشند و معضلات پیچیده ای را برای جامعه پدیدار سازند.

برای مقابله با فرق چه باید کرد؟

همانطور که گفته شد این فرق هریک با نماد و تفکری خاص در جریان زندگی اجماعی ما وجود دارد اما یک مسئله در همه آنها به وضوح دیده می شود که آن تسخیر ذهن و اعتقاد افراد است. عده ای از آنها جنبه مذهبی دارند و برخی دیگر در حوزه اجتماعی کار می کنند اما هدفی مشترک دارند. مهمترین عاملی که می تواند بر آنها غلبه نمایند گسترش اعتقادات عمومی و دینی در جامعه بوده چراکه القاء دینداری، فرد را از هر نوع وابستگی می رهاند.
لذا گسترش محافل دینی و اعتقادی در سطح جامعه و ترویج روحیه انقلابی و بسیجی در جوانان، امری است که به مقابله با فرقه گرایی می پردازد و احاد جامعه را از وابستگی و گرایش به هر تفکر دیگری ایمن می سازد.