تصدیق مبشران برای پیروان اسلام

هدف فعالیتهای تبلیغی تبشیری در ایران تغییر آیین مردم از اسلام به مسیحیت یا حداقل سست کردن اعتقاد و باور مردم نسبت به اسلام و ایجاد علاقه به دین مسیحیت بود، اما این فعالیتهای به دلیل اعتقاد قلبی مردم ایران به دین اسلام نتوانست با موفقیت خاصی رو به رو شود و طبق آمار ارائه شده توسط خود مبشران پس از چند سال فعالیت مداوم تنها توانستند 30 نفر را به دین مسیحی متمایل کنند.

از عصر پیامبر و امامان علیهم‌السلام، پیوسته باب مناظره و گفتگو بین مسلمانان و مسیحیان مفتوح بوده است، در قرآن کریم نیز شواهدی از احتجاجات عالمان مسیحی با پیامبر اسلام وجود دارد که مهمترین آن‌ها واقعه مباهله است.

به گزارش مورخان و مفسران، بزرگان نصارای نَجْران، شهری مسیحی نشین در شمال یمن ،در باره وصف قرآن از حضرت مسیح و این‌که مادر او مریم عذراست با رسول اکرم معارضه کردند و خدا آنان را به مباهله فراخواند.

در برخی کتاب‌های حدیثی، مجموعه‌ای از روایات با عنوان «احتجاجات» گرد آمده که شماری از آن‌ها گزارش مناظره پیامبر اسلام و امامان شیعه و گاه برخی از صحابیان ،با عالمان مسیحی است.

سلطه تقریباً فراگیر رسمی و غیررسمی دولت‌های غربی بر کشورها و دولتهای اسلامی، در شرق آسیا و خاورمیانه و افریقای شمالی و شرقی، که حاصل آن تخریب هویت دینی و فرهنگی این سرزمین‌ها و تحقیر مردم و آداب و رسوم آنان و غارت دارایی‌ها و منابع ثروت و غیر آن بوده، به رویارویی مستقیم روشنفکران و علما با مأموران کشورهای اروپایی، بویژه دولت‌های استعمارگر، انجامیده و به تبع آن، نسبت به حرکت‌های تبشیری که آگاهانه یا ناآگاهانه با مطامع استعمارطلبان همسو می‌باشد، بدبینی و نگرانی ایجاد شده است. 

فعالیتهای تبشیری

ماهیت معنایی تبشیر در زبان لاتین به معنای فرستادن است. به عبارت دیگر در مبنای دین مسیح به معنای ارسال بشارت توسط اشخاص آموزش دیده است، در لوقا اشاره می‌شود که عیسی هفتاد نفر از پیروان خود را برای تبلیغ بین یهودیان فرستاد. بنابراین، مسیحیان طبق کتاب مقدس، مأموریت یافته‌اند تا به اعلام دین خود بپردازند. از این رو، عمل میسیونر، بشارت دادن است که از آن به کلمه تبشیر یاد می‌شود.

به این معنا که  در هر جایی که هر غیرمسیحی وجود دارد، می توان کار تبشیر را آنجا انجام داد. این سنت قرنها ادامه یافت و در عصر کنونی نیز مسیحیان از انجیل به عنوان بشارت به نجات یاد می‌کنند که عیسی به عنوان مسیح و نجات دهنده برای بشر آورده است.

آنچه در دروه جدید مهم به نظر می‌رسد آن است که نوع دیگری از تبلیغ دین مسیحی مبنی بر بشارت شکل گرفته است که در آن تنها بشارت و تبلیغ مطرح نیست بلکه تبشیر مبنی بر مسیحی کردن افراد است. به عبارت دیگر، بشارت به عیسی مسیح، غیر از بشارت به مسیحی کردن افراد است. به این معنا که حضرت عیسی مسیح فرستاده خدا برای نجات مردم است اما در چند قرن گذشته تبشیر اهداف و معنای دیگری یافته و یکی از اهداف اصلی آن ایجاد یک ساختار و سازمان بین المللی برای مسیحی کردن افراد در جوامع گوناگون است.2 در واقع از قرن 18 میلادی به این طرف بر اثر تغییرات  در عرصه بین المللی، تکامل عصر رنسانس، قدرت گرفتن کشورهای امپریالیستی و رشد اندیشه‌های جدید سبب دگرگون شدن نوع و شیوه تبلیغ اندیشه مسیحی در جهان شده است و در کنار آن اهداف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شکل گرفته است.(1)

سابقه فعالیتهای تبشیری در ایران

هر چند به طور دقیق مشخص نیست که از چه زمانی تبلیغ دین مسیحی در ایران رواج یافت، اما بر اثر اسناد موجود سابقه ورود تبلیغ دین مسیحیت به ایران به زمان تصرف جزیره هرمز توسط پرتغالی ها برمی‌گردد. در آن زمان مبشرین و مبلغین دین مسیحیت برای بشارت بین مسیحیان پرتغالی به ایران آمدند و پس از آن در برخی مناطق ایران به تدریج گسترش یافتند. می‌توان گفت که فعالیتهای تبشیری در عصر صفوییه در ایران آغاز شد، هرچند نتوانست برجامعه اسلامی ایران تاثیر بسزایی داشته باشد. این حرکتها به کندی تا اوایل دوره قاجار ادامه داشت، اما در دوره قاجار بنا به دلایل مختلفی از جمله نفوذ تدریجی آمریکاییها در ایران، از شتاب بیشتری برخوردار شد

این تلقی که شواهدی نه چندان اندک در تأیید آن وجود داشته و دارد، حتی در برانگیختن مواجهات کلامی و فرهنگی مؤثر افتاده و سبب شده که آثار و اقدامات ضدتبشیری در همة ابعاد، اساساً رنگ و بوی سیاسی بیابد، به همین دلیل در کشورهای زیرسلطه غرب، گاهی حکومت‌ها با مواجهات کلامی و فرهنگی نیز مقابله می‌کنند.(2)

با توجه به این‌که بسیاری از ملت‌ها، بویژه مسلمانان، غرب را با مسیحیت در دنیای غرب یکسان می‌دانستند، کاملاً طبیعی بود که هیئت‌های تبشیری را جریان‌های همسو با سیاست‌های سلطه جویانه غرب بدانند.

تاثیر فعالیتهای تبشیری در جامعه ایران

هدف فعالیتهای تبلیغی تبشیری در ایران تغییر آیین مردم از اسلام به مسیحیت یا حداقل سست کردن اعتقاد و باور مردم نسبت به اسلام و ایجاد علاقه به دین مسیحیت بود، اما این فعالیتهای به دلیل اعتقاد قلبی مردم ایران به دین اسلام نتوانست با موفقیت خاصی رو به رو شود و طبق آمار ارائه شده توسط خود مبشران پس از چند سال فعالیت مداوم تنها توانستند 30 نفر را به دین مسیحی متمایل کنند. در واقع مردم و علما در برابر این نوع فعالیتها بی تفاوت نبودند و در مقابل آن واکنش نشان دادند و به دربار نامه‌ای در خصوص اهداف این نوع فعالیتها نوشتند که در آن آمده بود: آنچه تاکنون از این مدارس بالأخص مدرسه آمریکایی مشهود و ملحوظ گردید به غیر از نشر میکرب فساد اخلاق و کوشش در ایجاد نفاق و اختلافات و تزریق اوهام و خرافات در افکار و دماغهای نوباوگان و دوشیزگان ایرانی و بالأخره اضمحلال قومیت و ملیت که قهراً منتهی به تسلط اجانب و تخریب اساس دین مبین اسلامی است مقصود دیگری ندارند.

پی نوشت: 
1- دانشنامه حوزوی
2- شکست برنامه‌های تبشیری مسیحیان در ایران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران